Symposium 5 jaar maatschappelijke visitatie: waarde en toekomst

Op 29 augustus 2012 is door SVWN een druk bezocht symposium georganiseerd om stil te staan bij het feit dat de branche-codes sinds 5 jaar visitatie voorschrijven. Tijdens het Symposium werd het onderzoek van de TU-Delft gepresenteerd.

Wethouders, huurdersorganisaties en andere belanghebbende hebben veel waardering voor het visitatieproces van corporaties. Dat geldt ook voor corporatiebestuurders en raden van commissarissen. Het is vooral een geschikt leer- en verbeterinstrument. Visitatie draagt echter niet bij aan het vergroten van het maatschappelijk vertrouwen van corporaties. Dat zijn de belangrijkste conclusies uit het onderzoek “Balanceren tussen verantwoorden en leren” dat de TU Delft in opdracht van de Stichting Visitatie Woningcorporaties Nederland (SVWN) verrichtte. Tijdens een symposium op 29 augustus presenteerde SVWN de resultaten.

Maatschappelijke prestaties

‘Ik ben een warm voorstander van visitatie’, zei Mark Frequin directeur-generaal WWI ministerie van BZK. Hij nam het onderzoek namens de minister in ontvangst. ‘De sector mag trots zijn op de resultaten. Visitatie speelt een belangrijke rol bij het beantwoorden van de vraag welke maatschappelijke prestaties een corporatie moet leveren.’ Van een vrijwillig instrument is visitatie uitgegroeid tot een vierjaarlijkse verplichting voor Aedes-leden.

‘Visitatie mag niet verworden tot ‘een duizend-dingen-doekje’

Wettelijke verplichting

Visitatie gaat voor alle corporaties een wettelijke verplichting worden. Deze zomer heeft de Tweede Kamer bij de behandeling van de nieuwe Woningwet een amendement van die strekking aangenomen. ‘Het is nog een puzzel om te bekijken welke plek visitatie straks krijgt in het systeem’, zei Frequin. Tijdens de discussie startten de symposiumdeelnemers al met het oplossen van deze puzzel. Volgens Aedes-directeur Jan Boeve zou visitatie een rol kunnen spelen bij de horizontale disciplinering van corporaties. De borgstelling van het WSW voor leningen zou bijvoorbeeld ingetrokken kunnen worden als een corporatie slechte prestaties levert.

‘Visitatie om van te leren’

‘Visitatie mag niet verworden tot ‘een duizend-dingen-doekje’, waarschuwde Bert Wijbenga van Woonbron. ‘Het is geen preventief middel om ernstige incidenten in de sector te voorkomen. Het is een instrument om van te leren en om ons te verbeteren en te verantwoorden.’ Het was een geluid dat uit veel verschillende monden te horen was tijdens het congres. Johan Conijn hoogleraar Woningmarkt zei bijvoorbeeld dat visitatie geen goed oordeel kan geven over het treasurybeleid van een corporatie. ‘Gebruik het om een beeld te krijgen van de maatschappelijke prestaties.’ Conijn is voorzitter van het College van Deskundigen dat SVWN adviseert over de toekomst van het visitatiestelsel.

Frequin zei het ‘doodzonde’ te vinden als met de toekomstige wettelijke verplichting van visitatie het lerend vermogen zou verdwijnen. ‘Zorg ervoor dat het visitatierapport hét conversation paper van uw belanghebbende wordt. Daar is het instrument voor bedoeld.’

Download hier het TU-rapport “Vijf jaar corporatievisitaties: balanceren tussen verantwoorden en leren.” of lees de samenvatting.