Disruptief burgerschap – inleiding op het thema

Sinds 2015 gebruik ik het concept ‘disruptief burgerschap’. Ik combineer daarmee ‘disruptie’ zoals we het uit de markt kennen met de macht die diezelfde disruptieve technologieën óók geven aan burgers.

Disruptie heeft zichtbaar hele markten gekanteld, zoals de reis- en hotel- en taxibranches. Het heeft bestaande marktpartijen genadeloos ondermijnd. Daarom koppelen de meeste analyses dat begrip uitsluitend aan marktomgevingen.

Niet alleen markten raken ontwricht

Het zijn naar mijn mening juist de onderliggende technologieën die deze disruptie veroorzaken. Dat verklaart waarom óók de politiek en het publieke domein revolutionair zullen veranderen. Websites, apps en platforms zijn gebouwd op en komen voort uit een steeds sneller, omvangrijker en wereldwijd functionerend internet. De toepassingen daarvan zijn nu al ongekend groot en dit zal nog exponentieel groeien.

In ‘Civil Leadership as the Future of Leadership’ noem ik dit daarom de Digital Civil Revolution.  Het gaat niet alleen om een nieuwe fase in technisch of industrieel opzicht: de hele samenleving en mensheid gaan ‘disrupteren’.

Raakvlakken met onze missie

Vanuit de missie van Public Space Foundation om actief burgerschap en maatschappelijk ondernemerschap te bevorderen, helpt de nieuwe technologische revolutie enorm:

• Burgers krijgen meer informatie, meer data en kennis, meer kans om gelijkgestemden te vinden en te organiseren en kunnen op het nieuwe kanaal hun meningen openlijk delen en toetsen. De nieuwe technologie verschaft burgers meer informatie, meer data, meer organisatiemogelijkheden en maakt de publieke opinie voor het eerst werkelijk van en door het publiek.
• Je ziet wereldwijd dat dat burgers zelf en de civil society als verband van burgers enorm versterkt. Buurtinitiatieven en samenwerkingen ontstaan rond zorg en veiligheid. Protest wordt sneller groter en daardoor invloedrijker naar pers en politiek. Schandalen en muck-raking komen nu vol door, door de signalering en openlijke uitwisseling door burgers zelf.
• Toenemend wordt het medialandschap nu ook publiekelijk ingevuld met eigen producties, via blogs, vlogs, pictures en filmpjes van burgers zelf. Dat kantelt het hele medialandschap en beïnvloedt steeds duidelijker de (democratische) politiek en de (vrije) pers. Vanuit de missie van Public Space is dat pure winst, hoezeer de zittende machten, ook in de zogenaamd democratische politiek, dit maar lastig vinden en het proberen onderuit te halen door negatieve kritiek of zelfs tegenwerking.

‘De democratische politiek opereert óók op een markt’

• In het gedrag van de zittende machten is de parallel met disruptie in de markt daarmee weer rond. Ook daar hebben zittende partijen de impact lang ontkend en negatief benoemd, of geprobeerd zich te verschuilen achter regels en voorschriften. Omdat het marktmechanisme hard afrekent bij onvoldoende strategisch inzicht zijn sommige van hen nu failliet of overgenomen.

De democratische politiek opereert naar mijn idee óók op een markt, namelijk die van burgers met een stem. Daarom moet de politiek hiervan ook tijdig leren, omdat anders democratie en instituten daarop gebaseerd ook zullen verdwijnen. Ik wil daaraan bijdragen vanuit Public Space, zonder de grote winst voor burgers en burgerschap te laten lopen.