‘Groter en trotser’ (UtrechtDB, 28-01-’18)

Mijn column op Utrecht Development Board

Een van onze meest succesvolle musea is het Spoorwegmuseum, ondergebracht in het oude Maliebaan Station. Zelfs het oude klapperbord is daar bewaard met vertrektijden, treinen en plaatsen dat iedereen kent die reisde vanaf centraal station Utrecht. Het meest toekomstgerichte zijn de vele kinderen die zich komen vergapen aan die oude locomotieven en reisgewoontes van vroeger. Juist hier hield de gemeente Utrecht haar nieuwjaarsreceptie.

Van Zanen: ‘saamhorigheid’

Er was een warme en betrokken speech van de net herstelde burgemeester Van Zanen. Hij riep op tot saamhorigheid en samenwerking aan het ‘organisme van de levende en levendige stad Utrecht’. Qua timing wel bijzonder. Aan de vooravond van de meest competitieve periode in de lokale politiek, namelijk de gemeenteraadsverkiezingen in maart. Hierbij vechten de politieke partijen elkaar dus juist het kot uit om ieder voor zich zoveel mogelijk winst te boeken in raadszetels en collegevorming. Ook ogenschijnlijk allemaal voor de stad, maar wel in concurrentie.

Fysieke veranderingen

Opvallend was dat er met enige trots een fraaie film werd vertoond over de stad, met daarin ook zichtbaar de grote fysieke veranderingen van de stad. De vernieuwbouw van Hoog Catharijne, inmiddels zichtbaar tot aan Vredenburg, het nieuwe stadhuis met de aanpalende verbouwingen aan het Jaarbeursplein en aan het grootste treinstation van Nederland.

Van Uithof tot Leidsche Rijn

Ook andere gebieden waar veel verbouwd wordt, zoals De Uithof als centrum van research, kennisindustrie en universiteit. En het Academisch Medisch Centrum Utrecht, met natuurlijk vol trots de nieuwbouw aan het enige kinderkankerziekenhuis van Nederland, het Prinses Máxima Centrum. En ook de grootste bouwopgave van Europa kwam langs, het fraai afwisselende Leidsche Rijn en haar Leidsche Rijn Centrum dat er ten laatste ook komt.

Toevallige wethouders

Weer geheel passend in de race naar de aankomende verkiezingen was dat voor al die fraaie beelden en architectonische en bouwkundige prestaties telkens een wethouder fietste of ’toevallig’ langs kwam om daarmee de eer voor dat werk te claimen. Dat is bestuurlijk al erg vreemd, omdat de meeste van die projecten natuurlijk qua besluitvorming en voorbereiding ruim voor deze college periode zijn gestart.

Nadruk op samenwerking

Hun voornaamste claim kan daarmee eigenlijk alleen maar zijn dat ze het tijdens de uitvoering niet hebben verknald. Al kan je ook nog ernstig twijfels hebben of achtereenvolgende colleges wel opgewassen zijn gebleken tegen de grote partijen achter deze projecten, zoals NS, Klépierre, ASR, Rijkswaterstaat. Qua boodschap was het nog vreemder, omdat de burgemeester in zijn verhaal juist de nadruk erop legde dat we samen de stad maken.

Trots in Utrecht

Naast deze grote architectonische en stedenbouwkundige veranderingen staat Utrecht voor een mentale en organisatorische vernieuwing. Ik vond het fraaiste van de film dat die nieuwe mentaliteit er uit leek te spreken. De film toonde de vernieuwingen met trots en ging daarmee voorbij aan de normale valse bescheidenheid van Utrecht. Het nadeel van trots is namelijk dat je concurrenten, zoals andere steden, het ook gaan zien en driftig op zoek gaan naar missers om je hard over te laten vallen. Utrechters proberen dat vaak te vermijden door maar alvast zelf kritiek te leveren dat het allemaal net niet deugt. Mooi als die nieuwjaarsreceptie begin 2018 die omslag markeert.

Groei dankzij verbinden

Trots zijn zonder uit elkaar te drijven, dat is de volgende opgave. De stad groeide dankzij de verbinders, op wier schouders de huidige politici staan. Deze generatie moet een strakke focus op verbinden houden. En dat is vaak moeilijker dan polariseren.

Deze column is verschenen op Utrecht Development Board op 28 januari 2018.