Utrecht, stad voor of met studenten?

Utrecht ziet weer overal in de stad heel veel jongeren binnenstromen die hier nieuw komen studeren. En wonen, recreëren en uitgaan. Volgens het programma van de Utrechtse Introductie Tijd (UIT) zijn het er dit jaar zo’n vierduizend.

Als je zoekt op internet denkt Mr. Google dat in Utrecht nu zo’n 70 duizend studenten studeren. Beide aantallen zijn echter gerekend buiten de terecht nieuwe definitie van studenten, waaraan dus ook Google (en alle websites waar zij hun cijfers vandaan plukken) moet wennen. Tegenwoordig heten mbo-leerlingen ook gewoon studenten.

Utrecht telt 100 duizend studenten

In die eerder genoemde aantallen zitten nu nog alleen studenten van hogescholen en universiteiten! Als je de mbo-studenten wel meerekent, studeren er dus nu al zo’n 100 duizend in Utrecht. Iedereen moet wennen aan deze nieuwe tijd: aan het UIT-programma deden 26 mbo-studenten mee. Terwijl er nota bene voor de mbo’ers een (willekeurig en eigenlijk erg mager) quotum was ingesteld van tweehonderd. Die studenten komen natuurlijk allereerst voor het onderwijs, maar daarnaast zeker voor de stad. Bij dat laatste wordt hun huisvesting toenemend een probleem. Net als overigens voor iedereen die hier een betaalbare woning zoekt. Dus ook voor hun docenten!

Levensonderwijs buiten leslokalen

De stad krijgt frisse, moderne, talentvolle jeugd binnen, terwijl de steden en streken waar zij vandaan komen een groot gemis merken na hun vertrek. Mijn kwestie is: doen wij als Utrecht wel genoeg met de enorme luxe van deze nieuwe talenten? Daar komt bij dat het onderwijs zelf ook steeds meer doorkrijgt dat je de echte vaardigheden, het goede karakter en het actief burgerschap niet leert via theoretisch onderwijs in lokalen volgens een statisch rooster met een vaste docent. Met, als je niet uitkijkt, ook nog een al langer geldend leerprogramma. Het echte levensonderwijs zit buiten de leslokalen (met liefst wel deskundige en betrokken begeleiding uit datzelfde onderwijs).

ROC, hbo en universiteit middenin de stad

Zo gingen de studenten gezondheidszorg van het ROC Midden Nederland middenin coronatijd meehelpen op de vaccin-priklocaties. Zo heeft de Universiteit Utrecht het 77ste lustrum in 2021 gevierd door overal in de stad zichtbaar en toegankelijk via openbare colleges en werkgroepen te laten zien waar wetenschap en kennisontwikkeling nu over gaan. Zij toonde daarmee dat een universiteit middenin de stad hoort. En zonder een levendige stad lang niet zo vernieuwend en intellectueel zal zijn, ook door de invloed op studenten.

De stad is de beste leerplaats

De stad is de beste leerplaats voor de student op weg naar zijn en haar toekomst. Maar andersom: vraagt de stad eigenlijk wel genoeg aan die ambitieuze, betrokken, intelligente studenten om mee te denken met de problemen en ambities van diezelfde stad? Mooi initiatief in dat verband is het opzetten van stadslabs, een samenwerking van het hele onderwijsveld, van basisonderwijs tot mbo en hogescholen en universiteit. Het initiatief is in Overvecht nu het verst. Hier moeten de gezamenlijke studenten zich buigen over problemen die hen direct worden aangereikt door bewoners van die buurt zelf. Ze leren daardoor samenwerken dwars door de kokers van het onderwijs heen. Zoals dat straks ook in hun werk zal gebeuren. Ze komen zo tot betere en praktische oplossingen voor de actuele problemen in een wijk.

Weg van ‘ons-kent-ons’ circuit

Dit gaat ook goed passen bij de culturele omslag die studentenverenigingen gaan maken. Weg van een geïsoleerd klaarstomen en netwerkjes opbouwen in een sterk ‘ons-kent-ons’ circuit voor ieders economische carrière. Dankzij je grote talent, kennisvoorsprong en toekomstgerichtheid lever je een gezamenlijke maatschappelijke bijdrage aan de zeer diverse vraagstukken waar bewoners van een grote stad mee zitten. Dan wordt ons grote onderwijs en onze stad Utrecht een leerschool voor het maatschappelijk leiderschap waar heel Nederland zo’n behoefte aan heeft!

Deze column verscheen oorspronkelijk op de website van de Utrecht Development Board, 29 augustus 2023.
Steven de Waal is vanaf de oprichting in 2009 lid van de Utrecht Development Board.