PublicatiesMaatschappelijk leiderschap
Zeven routes naar een gezond zorgstelsel – Interview Platform De Eerstelijns
Interview over nieuw boek 'Het zal mijn zorg zijn'
De zorg is zo’n complex systeem dat ze alleen met betrokken maatschappelijk ondernemerschap en leiderschap van onderaf, in alle domeinen en geledingen, in de goede richting in beweging te krijgen is. Dit stelt Steven de Waal, voorzitter van de Public Space Foundation. In zijn nieuwe boek ‘Het zal mijn zorg zijn’ schetst hij zeven routes om dit te realiseren. “De zorg moet meer in volwassen partnership worden ingericht” stelt de Waal in een interview met Frank van Wijck voor platform de Eerstelijns.
De Waal ziet zijn boek als een uitnodiging aan de lezer om zelf het verschil te maken. Door onderzoek te doen, de juiste vragen te stellen en zich te organiseren om zo het ketenmanagement in de verkokerde zorg een beetje over te nemen. Dit is slechts een tussenstap op weg naar het einddoel: een volwassen partnership ingebed in buurten, wijken en communities. Burgers willen en kunnen dit, maar de organisatie is de zorg is nog niet zover.
Mede-eigenaarschap, kennis en balans
In het hoofdstuk Civil Leadership (een kernbegrip in het denken van de Waal) stelt Steven de Waal dat hij voorstander is van de beweging waarbij burgers mede-eigenaar worden van publieke diensten, zoals energiebedrijven, ziekenhuizen, thuis- en verpleeghuiszorg organisaties. Hij maakt daarbij onderscheid tussen care en cure. “In de cure is de afhankelijkheid van de expertise van professionals groter.” Dat neemt niet weg dat ook in de eerstelijnszorg mensen de macht en kennis moeten krijgen om geïnformeerde keuzes te maken. Coöperaties waarin burgers een actieve rol spelen, vormen daarvoor een goede opzet, omdat deze niet gericht zullen zijn op snel geld verdienen met de goedkoopst mogelijk aanpak.
Inzicht in de kosten van zorg, wat lokaal aan zorg beschikbaar is en welke afspraken er bestaan tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders stelt mensen in staat om gericht te kiezen waar ze wel en niet voor willen betalen, zonder daarbij het belang van solidariteit in een collectief verzekeringssysteem uit het oog te verliezen. In staat zijn om eigen regie te nemen begint bij kennis over het eigen lichaam en de factoren die invloed uitoefenen op de gezondheid. Maar ook kennis over het belang om iets over te hebben voor een ander en hier vorm aan te geven is van groot belang. De Waal constateert echter dat een focus op preventie en het bevorderen van gezondheid een economische bedreiging is voor het bestaande zorgaanbod. “De incentive zit in ziekte behandelen. Misschien is disruptie nodig om tot een nieuwe balans te komen … “
“Ik zie op dit moment nog niet heel erg dat het zorgaanbod mensen helpt om minder ziek te worden”
De rol van de eerste lijn
In de zorg moet volgens De Waal de eerste lijn dominant zijn in de keten. Brede en geïntegreerde gezondheidscentra ziet hij hiervoor als de beste oplossing. Naast goede organisatie van de eerstelijns zorg vergt zorg dichtbij organiseren met eigen regie van de bewoners ook digitalisering van de zorg en van de patiënt, stelt De Waal. “Het grote voordeel van de moderne ict is dat de patiënt zijn eigen dossier kent en dus kan meepraten over de zorg.”
Hoopvol
De Waal is overtuigd van de kracht van maatschappelijk leiderschap. Hoewel de formele machthebbers – organisaties, zorgverzekeraars, het ministerie van VWS, nog nauwelijks bewegen, ziet hij dat burgerinitiatieven veel zinnig, passend en innovatief werk aan het doen zijn. “Het is een belangrijke rol … om dat te gaan ondersteunen.”
De ondertitel van het boek ‘Het zal mijn zorg zijn’ is ‘Zeven routes naar een gezond zorgstelsel’ (ISBN 9789083326603). Deze zeven routes zijn:
- Het stimuleren van civil leadership
- Het bevorderen van gezondheid
- Het financieren van toegevoegde gezondheidswaarde
- Het organiseren vanuit praktische wijsheid van zorgprofessionals
- Het ontwikkelen van zorgplatforms en platformorganisaties
- Het realiseren van zorg in de woonomgeving met eigen regie van de patiënt
- Het stimuleren van moedig leiderschap
Download hier het volledige interview met Steven de Waal door Frank van Wijck zoals dat op 17 mei 2023 is verschenen op de-eerstelijns.nl – Platform voor innovatie
