Bankencrisis: Hoe niet te belonen in de top

De afgelopen maanden waren we allemaal in de ban van de bankencrisis. Ook ik heb er in een aantal lezingen aandacht aan besteed. Voor Public SPACE zijn vooral van belang:

• De hernieuwde discussie over de verhouding publiek-privaat en zaken als marktwerking in de publieke sector;
• Het falende interne toezicht, de rol van de Raad van Commissarissen daarbij;
• Het onmogelijke bonussysteem.

Wat me altijd verbaasd heeft, is de enorme fout van het ‘geven van aandelen’. Om van een manager een ondernemer te maken, moet je deze geen aandelen ‘geven’, maar ervoor laten betalen. Ondernemen is ondernemen op eigen risico, liefst met eigen geld. Ik heb de beloningspakketten in dit bedrijfsleven daarom altijd nog ambtelijker gevonden dan die van ambtenaren. Omdat er voor de betrokkene alleen maar een upswing in zat, nooit een risico op een downside van de beloning. Dus een vaste hoge managementfee, een gouden regeling bij gedwongen ontslag, een compensatieregeling voor als de opties waardeloos aflopen en dan ook nog bonussen voor als het heel goed ging. Een no lose pakket voor de bestuurder die daarmee per definitie geen ondernemer was. Zoals Mintzberg zei: the mercenaries entered the boardrooms. Met als voorlopig schandalig hoogtepunt meneer Fuld van Lehman Brothers, die met een beloning van 300 miljoen dollar op zak, tegenover het Amerikaans congres beweert dat het faillissement van Lehman geheel te wijten is aan ‘bijzondere marktomstandigheden’. Maar daarom kregen deze mensen toch die hoge beloning? Omdat ze zo goed zouden zijn in ‘bijzondere marktomstandigheden’? Hij geeft dus toe dat zijn inbreng van nul en generlei waarde is geweest, maar geeft ook zijn beloning niet terug. Er staat dus geen extra competenties, extra skills of bijzondere persoonlijke moed tegenover. Ik vind overigens dat de rol van executive search in dezen ook nog eens onder de loep moet worden genomen, want die waren gedeeltelijk zeker verantwoordelijk voor de prijsopdrijving en de verkeerde beloningspakketten.