De Ella Vogelaar Academie: Stimuleren van Gemeenschapskracht

De beweging van meer burgerinitiatief in Nederland is sterk groeiende. De oprichting van energie coöperaties, zorg coöperaties en onderwijs coöperaties is overal te zien en wordt steeds belangrijker, ook voor zittend politiek bestuur en bestaande publieke dienstverlening. De oprichting en doelstelling van de Ella Vogelaar Academie voor Gemeenschapskracht past naadloos in die beweging naar meer burgerinitiatief en burgerbetrokkenheid, waar Public Space al vanaf de oprichting in 2002 hard aan werkt.

De Ella Vogelaar Academie beoogt de kennis en ervaring van dit type bewonerscollectieven bijeen te brengen in een inspirerend en praktisch ingestoken curriculum. Van en voor elkaar. Iedere burger en betrokkene bij dit soort initiatieven kan er cursussen, workshops en dialogen bijwonen, maar óók zelf aanbieden (co-productie). Het accent ligt dus in de eerste fase op opleidingen en ondersteuning van de trekkers en pioniers. Men kan natuurlijk ook meepraten, meedenken en meedoen in de ontwikkeling van de academie zelf.

Disruptieve kracht van burgers

In het laatste boek van Dr. Steven P.M. de Waal (Amazon 2018) wordt deze beweging niet voor niets geanalyseerd als ’the disruptive power of citizens’, omdat deze nieuwe burgermacht bedreigend en zelfs ondermijnend kan zijn voor bestaande routines, gewoontes en regelingen voor politiek en publieke diensten. De nieuwe technologieën, die ook disruptie in de markt verklaren, spelen hierin een belangrijke rol. In het boek wordt geanalyseerd hoe deze ook nieuwe opvallende fenomenen kunnen verklaren. Nieuwe technologieën bieden de mogelijkheid van snel opkomend en goed georganiseerd protest van onderop, zoals we zagen in de boerenopstand in Nederland in 2019, maar ook de straatacties in Hong Kong. Ze maken steunbetuigingen of manifesten mogelijk die online snel enorme en zichtbare steun verwerven. Het leidt ook tot opschaling in publieksacties rond wat ooit begon als individuele klachten over overheidsmaatregelen, zoals we nu in de coronacrisis ook gezien hebben, of over publieke diensten. Het leidt ook tot een breder en scherper publiek oordeel over het geboden publiek leiderschap van zittende bestuurders.

Solidariteit van burgers

De zittende bestuurders en professionals kunnen dit bedreigend en ondermijnend vinden en duiden het dus vaak, ook in gesprekken rond de lezingen van Steven de Waal hierover, als negatief. De analyse in zijn boek eindigt daarom ook met positieve verschijnselen die door diezelfde technologieën worden opgeroepen. Klassiek burgerschap leidt dankzij deze nieuwe technologieën ook zichtbaar tot meer solidaire acties om elkaar te helpen, op straat, in de buurt en in verenigingen. Andere varianten zijn te zien in crowdfunding en filantropische inzameling van steun en geld van goede doelen en beter, meer betrokken en socialer buurtbeheer, o.a. via Whatsapp groepen.

Nieuw leiderschap noodzakelijk

De ‘disruptieve’ kant van deze nieuwe burgermacht is overigens ook de reden waarom De Waal in het boek veel aandacht vraagt voor het noodzakelijk andere leiderschap, civil leadership, dat overal nodig is om deze nieuwe burgermacht aan te kunnen, bij te sturen en vooral de goede richting op te buigen. Zoals bij alle publieke- en organisatiemacht is anders natuurlijk het gevaar levensgroot aanwezig dat de scheldende, roepende en negatieve tribunes het voor het vertellen krijgen; dat alleen protest en opstand luid zullen klinken en vooral dat politiek, democratie en publieke dienstverlening ondermijnd dreigen te worden, omdat ze in hun verontwaardiging en ontkenning blijven zitten en niet snel genoeg doorhebben dat die nieuwe macht moeten omarmen en benutten, in positieve zin! Het eigen echte geloof (niet de brave retoriek van daarvoor) van de bestuurselite in democratie en burgerschap wordt nu getest!

Voor burgers en bestuurders

Steven de Waal is, vanwege de connectie met de missie van Public Space, gevraagd als voorzitter van de Programmaraad van de Ella Vogelaar Academie. Deze programmaraad gaat inhoudelijk toetsen, adviseren over en meekijken naar het aanbod aan opleidingen en ondersteuning van de Academie. Het wordt om die reden ook een belangrijk gremium voor de beoogde dialoog met de beweging zelf, met burgers, trekkers en zittende bestuurders die ermee te maken hebben of meer over willen weten.

Geheel in de geest van de naamgeefster ziet Steven de Waal ernaar uit om hieraan bij te dragen en deze burgerbeweging meer in kaart te brengen en te leren kennen vanuit allerlei pioniers van dit moment. En op deze manier op alle fronten, zoals de burgerbeweging zelf, maar ook het politiek bestuur en het bestuur van publieke dienstverlening bij te dragen aan hun nieuwe leiderschap, maatschappelijk leiderschap!

Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief van de Ella Vogelaar Academie