De transnationale stad: een lezing van René Boomkens

Op 15 januari 2009 vond de tweede jaarlijkse Stand van de Stadlezing plaats bij Tumult, gesponsord door Public SPACE. Doelstelling van de lezing is het op een hoger niveau brengen van het gesprek over steden in Nederland door een meer filosofische en internationale inbreng. Zeker voor een snelgroeiende stad als Utrecht is dat hard nodig: de gevestigde mening loopt immers per definitie achter de ontwikkeling van de stad aan. Deze keer was de spreker René Boomkens, stadfilosoof uit Groningen.

Filosoof René Boomkens, auteur van het boek ‘De nieuwe wanorde. Globalisering en het einde van de maakbare samenleving’, lid van de Raad voor Cultuur en hoogleraar sociale en cultuurfilosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen gaf een lezing over de nieuwe stedelijke orde. Na een jaar waarin de Nederlandse media alle vragen rondom integratie wegzette met de dooddoener: “dat is nu eenmaal de islamitische cultuur”, plaatst Boomkens de integratiediscussie in een breder kader. Volgens René Boomkens bestaat hét integratie vraagstuk niet. Integratie is onderdeel van een verandering van de stedelijke samenleving: het ontstaan van de transnationale stad.

Steden als knooppunten

Kern van het betoog van René Boomkens is dat de steden knooppunten zijn in grote, internationale stromen: van arbeid, culturen, informatie en geld. Op de uitdagingen die dit met zich meebrengt zullen de steden met hun eigen burgers en bestuur, een antwoord moeten vinden. Een antwoord in termen van city marketing, merkbouw, allure en speerpunten. Nationale overheden hebben daar hoogstens faciliterend iets aan toe te voegen. Tegelijkertijd hebben nationale overheden er mogelijk belang bij het probleem te ontkennen en de antwoorden van de steden niet te eigenzinnig te laten worden. Het succes van de ene stad lijkt namelijk al gauw te duiden op het mislukken van de andere. Zeker op zo’n kleine schaal als Nederland.

“steden zijn knooppunten in grote, internationale stromen: van arbeid, culturen, informatie en geld”

Positie van de stad in integratievraagstukken

De lezing van René Boomkens leidde tot een levendig debat over de positie van de stad in integratievraagstukken rond religies en culturen. Lokaal zijn hierin al veel partijen succesvol bezig, maar het ‘overnemen’ van lokale ‘good-practices’ in een nationale aanpak heeft vooralsnog de zaak niet verbeterd. Eerder heeft deze integraties geleid tot een overmaat aan verkokering en competentie gedreven discussies.

Er werd geconstateerd dat de oplossing toch vooral in de eigen stedelijke cultuur en civil society gevonden moet worden. Hoezeer die stedelijk cultuur uit elkaar getrokken wordt door de transnationale stromen. Op dat vlak was Boomkens echter niet optimistisch. De actieve, meedenkende stedeling is mogelijk toch vooral een historisch verschijnsel van de 19e eeuw? Het aanwezige publiek meenden van niet. Met het volgen en meedoen aan dit debat plegen zij immers een daad van modern burgerschap!

Lees hier uitgebreid verslag van de De Stand van de Stad – De Transnationale Stad