Dan doet de burger het zelf wel

De initiatieven van burgers om hun eigen leven vorm te geven of dat van anderen te verbeteren zijn legio. Bewoners organiseren zich om de laatste kroeg in het dorp open te houden, kopen met zijn allen een windmolen of verbouwen een oude fabriek om tot bedrijfsverzamelgebouw. De WRR spreekt zelfs over ‘de nieuwe burgereconomie’

Carlijne Vos (Volkskrant) spreekt met (ervarings-)deskundigen over de opkomst van deze nieuwe ‘burgereconomie’. Michiel Bodt van Stichting Move die zich inzet voor achterstandswijken, socioloog Gabriël van den Brink, sociaalgeograaf Beunderman en Steven de Waal van de Public Space Foundation schijnen hun licht over de kansen, de successen en de bedreigingen.

De constructieve burger

• Burgerinitiatieven zijn meestal praktisch van aard en geïnspireerd door mondiale ontwikkelingen die gedeeld worden via het internet.
• Burgers verlangen naar autonomie, idealisme en gemeenschapszin. Ze willen concrete doelen en herleidbare resultaten.
• Burgerinitiatieven reiken verder dan de eigen wijk. Soms leidt dit tot duurzaam sociaal ondernemerschap. Het bekendste voorbeeld daarvan is Buurtzorg Nederland.
• De opkomst van burgerinitiatieven is niet uniek voor Nederland. In 2012 verscheen Compendium for the Civic Economy met 25 internationale voorbeelden die de potentie tonen van lokale, sociale ondernemingen en laten zien hoe deze initiatieven succesvol kunnen worden zonder de ideële kracht te verliezen.
• Helaas lopen nu nog veel initiatieven stuk op bureaucratie en regelzucht van de overheid.

 ‘Als we dit aan volwassenen moeten overlaten, is er over twee jaar nog niets geregeld. Wij, kinderen, weten wat deze buurt nodig heeft en we ondernemen actie.’

Dwarsliggende overheid?

Beleidsmakers moeten meer openstaan voor burgers die zich inzetten voor de samenleving. Omdat actief betrokken burgers van groot belang zijn voor een levende democratie, concludeert de WRR in zijn rapport Vertrouwen in burgers (2012). Het is daarom zaak dat de overheid meer vanuit de burger gaat denken en hen vertrouwen en ruimte biedt, adviseert de WRR.

“ …Ondanks alle tegenwerking is de burgergemeenschap een feit, zegt De Waal. ‘Het is een autonome kracht: burgers nemen meer maatschappelijke verantwoordelijkheid en beseffen dat de overheid niet overal verantwoordelijk voor is.’

Dit artikel van Carlijne Vos verscheen in het katern Vonk van de Volkskrant op 5 januari 2013

Lees het hele artikel (achter betaalmuur) op de website van de Volkskrant