De liefdeloosheid voor het middenveld te lijf in 9 stellingen

22 januari 2013, Public SPACE  houdt een publiek debat met opinieleiders, directeuren, bestuurders, wetenschappers en burgers over het maatschappelijk middenveld, dat door politiek en burgers bijna als een melaatse wordt beschouwd, en over meer ruimte en een grotere rol voor de burgers. Moeten burgers het wiel opnieuw zelf gaan uitvinden? Kunnen maatschappelijke instellingen in zorg, onderwijs, volkshuisvesting, media en pensioenen met een betere focus op patiënt, leerling, bewoner, kijker en verzekerde met en door nieuwe vormen en verbindingen ook nog wat betekenen?
Public SPACE, dat maatschappelijk ondernemen en innovatie in de publieke sector wil bevorderen, formuleert een 9-tal stellingen voor een nieuwe rolverdeling van politiek,  maatschappelijk middenveld en burger voor een sociale netwerksamenleving in de 21^e eeuw:
1.         De grote organisaties in het maatschappelijk middenveld zijn zich gaan gedragen als volgzaam uitvoerder van een anonieme taakgerichte en regelstellende overheid en hebben  daardoor de verbinding met de burger en burgerbewegingen verloren; het middenveld is van niemand en voor niemand;
2.         De huidige private rechtspersonen in zorg, onderwijs, volkshuisvesting, media en pensioenen fungeren als een excuusfaçade voor overheidsbeleid;
3.         Overheidsbekostiging, budgettering en het primaat van de politiek zijn de leidende beginselen geworden voor het aansturen van maatschappelijke organisaties. Dit is de basis voor hun vervreemding; boekhouders, ambtenaren en toezichthouders hebben de passie en het maatschappelijk ondernemerschap gesmoord;
4.         Overheidssturing en de macht van managers in de maatschappelijke organisaties hebben elkaar versterkt. Beide hebben meer dan een decennium lang schaalvergroting nagestreefd. Daarmee is de band met de burger (en de professionele arbeid) doorgesneden;
5.         Uniformiteit in regelgeving en voorschriften belemmert de noodzakelijke mogelijkheden tot diversiteit en differentiëring; strengere handhaving zal dit alleen versterken;
6.         Intensievere inschakeling van de civil society zal per definitie leiden tot meer ongelijkheid;
7.         De overheid zal niet uit zichzelf dereguleren, management zal niet uit zichzelf macht uit handen geven, alleen nieuw maatschappelijk leiderschap met de wensen van patiënten, bewoners, kijkers en leerlingen als betekenisgevend vertrekpunt, biedt de weg uit dit overgereguleerd en technocratisch moeras;
8.         Om allerlei redenen (Calvinisme, macht, poldercultuur, klaag- en claimcultuur) praat de politiek liever over nieuwe plichten voor burgers, dan nieuwe rechten; de politiek  doet een selectief beroep op de burger: meer eigen verantwoordelijkheid, meer zelfredzaamheid en een grotere eigen bijdrage, echter niet met meer zeggenschap; dit  is een onhoudbaar standpunt;
9.         Nieuwe maatschappelijke initiatieven van burgers en buurten zijn succesvol omdat zij wars zijn van bureaucratie, systeemprotocollering en dwingende budgettering. Vertrouwen in maatschappelijk ondernemerschap van burgers is een beter bindmiddel voor sociale cohesie.
Dit is de 15^e bijdrage in het debat van Public SPACE over de maatschappelijke organisaties, ondernemingen en instellingen in zorg, onderwijs, volkshuisvesting. Zie voor eerdere bijdragen: www.publicspace.nl