Bijeenkomst Public Space Denknetwerk over Civil Leadership

Momenteel werk ik aan een internationaal essay met als werktitel ‘CIVIL LEADERSHIP as the FUTURE of LEADERSHIP. The answer to the disruptive power of citizens’. Om over de concept versie van gedachten te wisselen belegde ik op 25 april een ontbijtsessie binnen de intellectueel betrokken en geïnteresseerde kring van Public Space bij mij thuis. Aan het ontbijt verscheen een rijk en divers gezelschap van mensen met allerlei bestuurlijke posities en verantwoordelijkheden en, vaak al jaren, zeer geïnteresseerd in het werk van Public Space.

Het thema leeft

Het belangrijkste onderliggende materiaal voor het essay komt uit mijn internationale lezingen van de laatste tijd over de vergelijkbare thema’s. Mooi om zo snel en divers intellectueel te sparren met een goed gezelschap, dat in zijn geheel liet merken dat het thema zeer leeft. Dat is zeer bemoedigend.

Niet ‘wat is het?’ maar ‘wat moeten leiders ermee?’

Naast vele opmerkingen die wezen op gebrek aan onderbouwing, vastlopende argumentaties, onduidelijkheden of verkeerd aangehaalde literatuur, het bekende huiswerk voor iedere auteur die een concept voorlegt, waren er ook specifieke thema’s die opdoken.

Wat zijn de juiste consequenties?

Het was opvallend dat velen de strategische analyses van een opkomend disruptief burgerschap zich al hadden eigengemaakt en ermee vertrouwd leken, maar nu voluit de vraag stelden naar het goede antwoord en de juiste consequenties: het gewenste leiderschap en vooral hoe dat te uiten, invloed te geven en te stimuleren.

De slag van strategische analyses – beschreven in het eerste deel van het essay over disruptieve technologieën leidend tot meer burgermacht – moet dus veel sneller worden voortgezet in een normatief betoog: wat te doen aan bijbehorend leiderschap?

Waar zijn de goede voorbeelden?

Op de vraag waar nu in Nederland de positieve aanzetten te zien zijn voor dit nieuwe leiderschap, of waar op zijn minst adequaat wordt gereageerd op de disruptieve ontwikkelingen in de publieke sector, kwam nog weinig bemoedigend antwoord. Velen constateerden dat veel vastzit in elitecultuur (door mij in mijn laatste boek polderpaternalisme genoemd) of in institutionele verhoudingen en gebrek aan flexibiliteit en toekomstgerichtheid.

Wellicht zijn toch de beste plaatsen waar het nieuwe leiderschap kan ontstaan niet in de nationale, politieke of polder gremia, maar bij de maatschappelijke en bedrijfsorganisaties zelf. Het mikken op en analyseren van private meso-governance contexten was een van de kernen van mijn promotie-onderzoek naar maatschappelijk leiders.

Kwetsbare reputaties in een publieke arena

Velen wezen bij het beoogde en noodzakelijke nieuwe leiderschap op de moeilijkheid om dat met gezag te laten zien in de nieuwe publieke arena’s waar tribunegedrag en megafonen aan het werk kunnen zijn. Reputaties zijn erg kwetsbaar en de publieke opinie is publiek, met vaak een beperkte groep die zich daarin uit en er invloed op heeft.

Nadelige effecten van nieuwe technologie

Tenslotte werden er ook veel nadelen en nadelige effecten van de huidige nieuwe publieke ICT technologieën genoemd. In mijn betooglijn in het essay zeg ik daar niet veel over omdat ik die analyse vooral vind ingegeven door mensen die vooral niet willen dat burgers zich openlijk uiten, zaken openlijk aan de kaak stellen of zichzelf organiseren, zoals in energie en zorg. Een meer open wijzen op die beperkingen en nadelen kan echter zeker behulpzaam zijn bij het goed neerleggen van de echte toekomstige agenda.

Een mooie en open en inspirerende sessie over een belangrijk concept dat nu circuleert bij Public Space. Het belang en de urgentie van het onderwerp zijn zeker onderstreept, ik ga er moedig en geïnspireerd mee verder. De planning is nu dat er in het najaar een fysieke en electronische uitgave beschikbaar zal zijn.