INSPIRATIE VAN MENSAPEN

Onlangs was ik op uitnodiging bij de publiekspresentatie van de film ‘Van Aap tot Aap’ van Meike Schaapveld, in herdenking van en geïnspireerd op het gedachtegoed van mijn broer Frans de Waal. Voor ons natuurlijk een wat dubbelzinnig genoegen: wij kenden zijn werk en zijn bevlogenheid daarin, maar tegelijk is dit wel een herinnering aan onze inmiddels overleden broer.

Mooi aan deze film is de expliciete en persoonlijke toewijding van de makers aan zijn werk en kijken naar dieren, met name chimpanzees, in dit geval gefilmd in Dierenpark Amersfoort, terwijl Frans natuurlijk vooral in Burgers Zoo in Arnhem werkte. Door de hele film is deze blik en attitude ook te herkennen. Het is een open zoektocht naar het emotionele leven van apen, naar de gelijkenis in dat opzicht tussen mensen en andere mensapen en, zelfs, wat wij mensen kunnen leren van deze mensapen en hun emotionele gerichtheid op elkaar en op de groep waar je deel van uitmaakt. Het deed ons genoegen dat deze open blik en inlevingsvermogen op dieren, zoals Frans die had, blijkbaar nu ook is overgedragen aan de aanstormende jeugd.

Hij heeft daar sterk aan bijgedragen en tegelijk aan de erkenning door de wetenschappelijke community dat ook dit wetenschap is. Niet langer geldt alleen maar het ouderwetse Cartesiaanse idee dat ‘de mens’ het centrum van de wereld is, ‘de natuur’ iets heel anders en veel beperkter en dat je dat ‘op afstand’ moet observeren met geen enkele neiging tot ‘antropomorfisme’. Die strijd heeft hij gestreden en, uiteindelijk, met succes.

Uiteraard deed het me ook veel genoegen, als ex-lid van de RvT van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, dat Meike een hele crew uit de diverse colleges van de HKU had samengesteld.

Hulde en nu op weg naar verder succes!