Kan de civil society Nederland dragen?

Over de vraag hoe de overheid meer rendement kan halen uit de civil society schreef ik voor Kei, kenniscentrum stedelijke vernieuwing, het essay “Een zooitje ongeregeld”. De boodschap is, dat het voor overheden veel gemakkelijker is om zaken te doen met partners die onder (subsidie)contract staan, en dat ambtenaren en bestuurders daarom zelf graag Ruttens ‘geluksmachine’ in stand houden. Maar in zeer grote delen van het bestel zijn niet-institutionele partners veel belangrijker dan de institutionele (neem de kamermarkt voor studenten, waar institutionele verhuurders maar een kwart van bedienen, maar desondanks de preferred partner in beleidsontwikkeling zijn).
In het tweede deel van het essay beschrijf ik, dat ondanks goede bedoelingen, de civil society beslist niet altijd de kwaliteit levert. De overheid kan daar iets aan doen, niet door contracten of door netwerksturing (is voor het particulier initiatief te tijdrovend), maar door het actief verspreiden van kennis over doelgroepen, over methoden en over manieren om betere resultaten te boeken. De overheid moet daarbij ‘ontwillen’, want de kern van de civil society is dat daar gedreven mensen werken die zelf heel goed doelen kunnen stellen. Maar pas als goede wil wordt ondersteund door inzicht in de opgave en in ‘wat werkt’ kunnen particuliere initiatiefnemers echt het verschil maken. De overheid kan dat goed faciliteren, maar zal dan heel anders naar zijn eigen regiekoffer moeten kijken. Ook daarvoor doet het essay voorstellen.