Strategische Zwakte (2): HSL Zuid

De angst en onwil om grote projecten te starten, was een belangrijk punt in het manifest ‘Naar een intelligente en verbonden overheid’. Nederland wil en durft geen grote projecten meer, we bedenken ze niet meer, maar nog erger: ik denk dat we het ook niet meer kunnen. De rij van wel plannen maar niet realiseren, begint groot te worden: Metrolijn Amsterdam, Lightrail Den Haag, Electronisch Patientendossier in zorg en jeugdzorg en, nog steeds, de HSL Zuid.
Hij rijdt nu wel, enige jaren na planning ,maar mag niet verder dan Nederland. Hier komt een andere zwakte naar boven: in ons werkelijk handelen houden we geen rekening met het buitenland, iets wat elke strateeg een klein en rijk landje zou aanraden. In de Nederlandse logica kan dat ook niet: we hebben het al moeilijk genoeg in het uitruilen van onze kleine, verkokerde belangetjes op onze eigen vierkante kilometer, daar past het helemaal niet in dat het buitenland ook nog een rol heeft.

Polderen is niet flexibel

Het beroemde Nederlandse polderen (hetgeen duidt op een flexibel en open zoeken naar breed gedragen oplossingen) is namelijk in zijn uitkomst helemaal niet flexibel: iets wat eenmaal uitonderhandeld is, staat in al zijn papieren werkelijkheid en details recht overeind! De parallel met het energiedossier is erg groot: het inzetten op een splitsing van de energiebedrijven is niet het probleem (dat is zelfs innovatief en gedurfd te noemen), maar wel om dat te doen buiten de Europese realiteit om en dus verrast te worden als andere landen en daarna de Europese Commissie op hun schreden terugkeren en splitsing niet langer af willen dwingen. Ik pleit voor strategisch inzicht, maar misschien pleit ik wel voor een scheutje katholicisme of wellicht jezuïtisme in die godvergeten calvinistische wettische stijfkoppigheid? Nog iets wat we van de Belgen kunnen leren?