Woningcorporaties: Individueel met de billen bloot voor stakeholders

Op 15 maart gaf ik een lezing voor de Directeurenvereniging van Aedes, de brancheorganisatie van woningcorporaties, co-inleider was Paul Frissen, hoogleraar Bestuurskunde te Tilburg (en nog een aantal interessante functies). Onderwerp: Legitimiteit en Verantwoording. In mijn verhaal kon ik het niet laten stevig in te gaan op de achtergronden van dit issue op dit moment voor de volkshuisvesting. Dit betreft met name de paradox van de collectieve onderprestatie van de sector in een sterk geindivualiseerd en geprivatiseerd veld. In eenvoudige taal: nationaal tellen we de prestaties van de sector op, terwijl feitelijk ‘de sector’ niet bestaat, maar er wel 500 individuele woningcorporaties zijn.

Sommige van hen presteren niet naar vermogen, maar welke dat zijn is onduidelijk. Dat ‘nationaal optellen’ leidt tot enorme bestuurlijke drukte (prestatiecontracten, afspraken met de minister, kritische kamervragen), maar zonder doorzetting in de werkelijkheid en zonder bestuurlijke sancties bij achterblijven. Papier en statistiek worden tot bestuurlijke werkelijkheid gemaakt, zonder dat dat aan de echte werkelijkheid veel verandert. Een van de mogelijk betere antwoorden hierop is het aanvullen van de verantwoordingssytematiek van woningcorporaties, niet naar de overheid, maar naar de direct belanghebbende omgeving en deze rapportages vervolgens wel op een zinnige wijze nationaal optellen. Dit is het stelsel van visitatie en maatschappelijke audit waar ik eerder in dit weblog over schreef. Zie onder andere dit interview in Aedesmagazine.

Directeuren Aedes not amused

Delen van de zaal leken het niet met me eens of waren minstens not amused. Dat is ook heel begrijpelijk, juist omdat het nationale probleem ( vermogensgroei met tegelijk onderprestaties in bouwvolume, kort samengevat, is veel meer over te zeggen) niet het probleem van iemand uit de branche zelf is, maar daarbuiten ligt! Het visitatiesysteem moet dus op individueel corporatieniveau juist veel meer stem en dialoog gaan aanbrengen over dat prestatievraagstuk. Het zal nog een lange weg zijn om dat goed neer te zetten.