Interview over mijn 3 onderwerpen: Strategie, Burgerschap, Leiderschap

Ik geef al enige jaren colleges en lezingen voor de NVTZ Academie. Goede strakke organisatie via Avicenna, veel en warme belangstelling. Dan weer beginnende of net aangetreden toezichthouders, dan weer de voorzitters van RvT. Veelvuldig uit de care, jeugdzorg, en aanverwante takken van zorg, zoals kinderbescherming e.d., vaak aangevuld uit de cure.

Nu heeft men voor het begin van het nieuwe jaar gekozen voor introductie van de belangrijkste inleiders via video. Is in mijn ogen fraai en modern medium. Geïnteresseerden krijgen in korte tijd de persoon voorgeschoteld en ook zijn boodschap, analyse en tips voor de praktijk.

Zoals in het beeld al kort weergegeven gaan mijn colleges en dus ook deze video-samenvatting over Strategie (hier in de Zorg), Burgerschap en Leiderschap.

ChinaZorg

Rond Zorg leg ik mijn hoofdanalyse van het stelsel uit als ChinaZorg: het is allemaal pretentie en vooral VVD ideologie om het een markt te noemen, zelfs de tegenstanders trappen er nu in. Het is ChinaZorg omdat staatssturing, polderconvenanten, richtlijnen en overheidsinspectie nog steeds dominant zijn.
Er is enige marktwerking onder deze dominante en politiek gedreven staatssturing, maar net als in China slechts aan de randen: zoals de scheiding van wonen en zorg al decennia wordt omarmd en vormgegeven door onroerend goed ontwikkelaars en hotelketens, zoals enige beperkte innovaties in ziekenhuiszorg met name in heupklinieken, oogklinieken, en speciale borstkanker zorgklinieken.

“Marktwerking in de zorg: het stelt echt niks voor”

En ook in de care is er enige marktgedreven innovatie zoals de Thomashuizen (voortkomend uit het marktachtige instrumentarium dat we kennen: Persoonsgebonden Budget, door mij eerder getypeerd als het creëren van kunstmatige koopkracht bij zorgconsumenten).
Natuurlijk is er meer marktgerichte innovatie, maar dat speelt zich af in al langer bestaande gewone markten die nooit door het nieuwe stelsel werden geraakt: instrumenten, pharmacie, onroerend goed, hulpmiddelen, communicatiemiddelen, technieken aan huis etc. Niet in de directe zorg zelf. That’s it, het stelt echt niks voor.

Dit laat gelukkig onverlet dat velen in de zorg bezig zijn met innovaties, maar dat gaat vanuit klassieke patiënt gedrevenheid, niet om commerciële redenen. Het ergste is dat in mijn ogen de belangrijkste winst van het beoogde marktstelsel zou zijn geweest dat de patiënt werkelijke marktmacht kreeg.

Dit was ook de strekking van mijn advies met anderen in de PvdA in 2005 vooraf aan de nieuwe wetgeving rond het zorgstelsel. Dat is er in het geheel niet, het is een groot paternalistisch geheel van een strijd tussen grote instituten onderling gebleven. Er is geen marktmacht voor de patiënt, zoals keuzemacht, keuze informatie, second opinion rechten.

Geen marktmacht voor de patiënt

De partij die namens hem/haar de marktmacht heeft, de zorgverzekeraars, hanteren het vooral vanuit hun eigen perspectief: standaardvoorwaarden, standaard onderhandelingen, lumpsum-afspraken, meer kostengericht dan kwaliteitsgericht. Hun macht is erg beperkt omdat ze vanwege hun zorgplicht in regio’s de belangrijkste zorgaanbieders nu eenmaal moeten contracteren, ook weer zo’n overheidsregel.

“Er is nog een lange weg te gaan voor ons polderpaternalisme”

De recente move naar meer op verzekerden gerichte transparantie over ziekenhuis-prijzen door CZ is een klein, maar erg noodzakelijk stapje naar deze marktmacht. Deze analyse is zelfs in de politiek niet zo nieuw, de strijd in de Eerste Kamer twee jaar terug ging exact hierover, over de keuzemacht van patiënten.

Over Burgerschap heb ik het vooral over mijn laatste boek, waar ik ook analyseer dat we wel ideologisch oproepen tot burgerkracht, maar dat pas gaat werken als we het beleggen met burgermacht. Nog een lange weg te gaan voor ons polderpaternalisme.

Over Leiderschap gaat het vooral over het onderwerp van mijn proefschrift, de waarde(n) van maatschappelijk leiders en hoe nodig die zijn vooral in de zorg en hoezeer die door een sterke missie gedreven RvT geselecteerd, gestimuleerd en bewaakt worden.