Liberalisering ziekenhuizen: De invloed van de politiek

In oktober publiceerde ik een artikel in Zorgvisie over de liberalisering in de ziekenhuizen. De redactie plaatste het artikel onder de niet geheel juiste kop ‘Afwachten loont’. Dat is niet de hoofdboodschap. Zowel binnen ziekenhuizen (rond kwaliteit, procesverbetering, veiligheid) als naar buiten (zoals boulevard constructies, gespecialiseerde units rond bepaalde aandoeningen zoals ogen, knieeen, verloskunde e.d.) is genoeg te doen. Er zijn ook nu al goede voorbeelden te zien waarbij het gestimuleerde ondernemerschap (in de brede zin van het woord) tot goede voorbeelden leidt. Recent heeft mijn ‘oude club’ Boer&Croon een overzicht uitgebracht van dergelijke innovaties onder de wat misleidende titel ‘Liberalisering werkt!’
Mijn hoofdboodschap in het Zorgvisie-artikel is echter dat:

• er per saldo helemaal nog geen sprake is van marktwerking, maar alleen van stimuleren van concurrentie (en daarom komt ook iedereen nu in beweging) onder een budgetregime. Binnen deze concurrentie kan de ene organisatie het beter doen dan de ander op gebieden van reputatie, innovatie, klantenbejegeing. Diegenen die ook vroeger al deden aan ‘winstdeling’, zoals medisch specialisten, krijgen dan bij gebleken succes meer ‘winst’; daar werkt de winstprikkel dus als vanouds, voor het management is het blijkbaar geen bepalende factor!
• de politieke retoriek iets heel anders suggereert dan er formeel, wettelijk gebeurd is. Dit heeft dus binnen de ziekenhuissector duidelijk gewerkt en een aanjaageffect gehad. In de samenleving heeft het echter geleid tot het misverstand dat er nu sprake is van marktwerking en dat allerlei falen in de ziekenhuizen daarop terug te voeren is. Politiek gaan we daar dus nog de effecten van merken: in een terugdraaien van liberalisering die er in die mate formeel nooit is geweest! Over retoriek gesproken!