Burgerkracht met Burgermacht en het einde van de maatschappelijke onderneming

Nederland verbouwt de verzorgings-en verzekeringsstaat fundamenteel, volgens een nieuw paradigma: inschakelen van actief burgerschap. Het komende essay van Public SPACE, auteur dr. S.P.M. de Waal, getiteld ‘Burgerkracht met Burgermacht’ dat nu finaal bij uitgever BoomLemma ligt en in mei .a.s verschijnt, analyseert dit proces, de problemen, de kansen, de lege retoriek en doet aanbevelingen.
Burgers leunen verwend achterover, maar nemen ook toenemend onverwachte initiatieven (burgerkracht). De overheid stuurt en regelt gulzig voorwaarts, samen met een paternalistische polder, maar zou anders willen en erkent het probleem van het gebrek aan burgermacht. Maatschappelijke ondernemingen schuilen nog allereerst bij de overheid, maar sommigen worden ook partner van burgerinitiatief.
Enige citaten:
‘De burger wordt nieuwe mores geleerd: meer risico’s, meer eigen bijdragen, minder rechten, nog steeds plicht tot deelname aan collectiviteiten’
‘De overheid kiest niet rechtstreeks voor burgers, maar reorganiseert eerst zichzelf’
‘Een terugkeer naar overheidsfilantropie’
‘De maatschappelijke onderneming is nu een private façade voor dwingend en falend overheidsbeleid’
‘Nieuw rendements denken: van new public management naar public value management’
‘Naar echte burgermacht via wettelijke rechten op experiment en initiatief, uitdagen van bestaande instellingen en overnemen dienstverlening’
‘Het gaat ook om burgerschap in de boardroom’
‘Maatschappelijk leiderschap op alle instituten is hard nodig’
Het essay is de afronding van een intensief en breed debat, op site en fysiek in Utrecht, dat Public SPACE de afgelopen twee jaar organiseerde. De Public SPACE Foundation (www.publicspace.nl) bepleit als onafhankelijke Denktank al vanaf 2004 de inzet van maatschappelijk ondernemerschap en actief burgerschap in de publieke sector. Centraal in het debat stond de spanning tussen de officiële inzet op actief burgerschap (de participatiesamenleving) en het tegelijk negeren en uithollen in overheidsbeleid van de maatschappelijke ondernemingen. Dit betreft zorg- en onderwijsinstellingen, woningcorporaties, pensioenfondsen en publieke omroepverenigingen.
De eindconclusies en aanbevelingen van het essay schemeren al door in de subtitel: Het einde van de maatschappelijke onderneming en het polderpaternalisme.
In deze blogs zal ik vanaf heden tot aan de presentatie en lancering in mei a.s. meer inzicht geven in de inhoud van dit essay. Als introductie heb ik nu de Samenvatting en de Burgerkracht met Burgermacht Inhoudsopgave opgenomen. Hopelijk leidt dit tot veel belangstelling en discussie over dit cruciale onderdeel van de toekomstige Nederlandse institutionele orde en cultuur.