Wat te leren van de kracht van het CDA?

Op 19 januari verscheen in FD een goede analyse van de sterke punten van het CDA door Martin Visser. De kop was: ‘CDA’ers zijn saaie pieten en de kiezers vinden dat geweldig‘. Als uitvinder van het concept ‘maatschappelijke onderneming‘ heb ik heel veel met het herbronnen van het CDA en het werk van het Wetenschappelijk Instituut onder leiding van Ab Klink te maken gehad. Tegelijk ben ik in de periode 2001-2005, de meest hectische periode in de Nederlandse politiek ooit, lid geweest van het partijbestuur van de PvdA en voorzitter van een partijcommissie over de gezondheidszorg die op heel veel plaatsen in discussie is gegaan met leden en afdelingen. Ik ken dus beide partijen erg goed.
Belangrijke elementen die Visser noemt, zijn: een werkelijk fundamentele bezinning in de jaren van de oppositie, het voortdurend, formeel en informeel, linken van personen aan een politieke agenda (bijvoorbeeld directeur wetenschappelijk bureau zit qq in fractie Eerste Kamer), voldoende loyaliteit en gehoorzaamheid om ruzies intern te willen beslechten, een goed besef van de coalitiepolitiek waardoor standpunten genuanceerder worden gebracht, maar ook de draai gemakkelijker wordt gemaakt etc.

Waarheen moet de PvdA veranderen?

Hoezeer ik het eens ben met deze analyse van de sterke punten van het CDA is toch voor mij de meer politieke vraag: ‘Kan je dat copieren?’, ‘Waarheen moet de PvdA veranderen om de volgende keer de slag beter aan te kunnen?’ Al tegenover Wim Kok en Ad Melkert heb ik beweerd dat de stijl en cultuur van een partij electoraal net zo belangrijk zijn geworden als het programma. Dat partijvernieuwing dus strategische noodzaak is en niet het speeltje van amateurs in een partij tegenover de professionals in Den Haag. Het is mij nooit goed gelukt de juiste aansluiting te vinden tussen dit soort tips uit de praktijk van het CDA waarmee de PvdA verder kan (buiten het krijgen van een veel opener, sterker en proactiever wetenschappelijk bureau dan de afgelopen jaren; de nieuwe leiding gaat daar naar verwachting toe leiden), uiteraard zonder de eigen sterke punten kwijt te raken. Een ding is me wel duidelijk: in campagne voeren is de PvdA (lees: de combinatie van partijbureau en afdelingen) de afgelopen jaren veel beter geworden, mede door goed te kijken naar Leefbaar en SP. In politieke strategie en personeelsbeleid zou de PvdA veel kunnen leren van het CDA, maar dat raakt natuurlijk veel meer aan de eigen cultuur en positie van top en kader van de partij, dus is veel moeizamer te implementeren.